De reddingboot ‘JAVAZEE’ verwijst naar de slag in de Javazee in februari 1942, waarbij de kruisers Hr. Ms. De Ruyter en Hr. Ms. Java, alsmede de torpedobootjager Hr. Ms. Kortenaer door de Japanse vloot tot zinken werden gebracht. Daarbij verloren 915 marinemannen, waaronder eskadercommandant Schout-bij nacht K(arel).W.F.M. Doorman, het leven. De toenmalige Vereniging van Marineofficieren en de vereniging van Beroepsschepelingen der zeemacht meende dat de bouw en de inzet van een reddingboot voor de Nederlandse kust een passende manier was om gesneuvelde marinemensen te eren. Hiertoe werd in mei 1965 het Centraal Comité Javazee in het leven geroepen. Het comité organiseerde hiertoe een inzameling onder actief dienend, reserve en voormalig marinepersoneel. Besloten werd het voornaamste deel van de fondsen die middels deze actie waren bijeengebracht aan de Koninklijke Zuid-Hollandse Maatschappij tot Redding van Schipbreukelingen ( KZHMRS) te schenken als bijdrage in de bouwkosten van een nieuwe motorreddingboot.

Onthulling

De ‘Javazee’ werd op 27 februari 1967 gedoopt en in dienst gesteld als actieve reddingboot. De naamgeving werd verricht door H.M. Koningin Juliana terwijl de boot gemeerd lag langs de steigers van de K.R.& Z.V. ‘De Maas’ te Rotterdam.

Tijdens deze plechtigheid sprak de toenmalige Bevelhebber der Zeestrijdkrachten en Chef van de Marinestaf een rede uit, waarbij hij de gedachtegang toelichtte achter de bouw van de ‘Javazee’ als varend monument ter nagedachtenis aan de gevallen marinemensen.

Actief

De Javazee heeft tijdens haar actieve dienst meer dan 500 reddingsacties verricht, waaronder tientallen onder extreem zware omstandigheden. In augustus 1977 vaart het Griekse vrachtschip Attican Unity onder de Belgische kust, als er aan boord brand uitbreekt. De kapitein besluit met zijn lading chemicaliën door te varen naar Antwerpen, maar de Nederlandse autoriteiten weigeren het schip de doorvaart op de Schelde. De brand breidt zich uit en de reddingboot Javazee haalt 28 bemanningsleden van boord. In overleg met het  bergingsbedrijf besluit de kapitein de vrachtvaarder bij Cadzand aan de grond te zetten. Nadat de brand enkele dagen heeft gewoed, wordt het schip geborgen.

Herald of Free Enterprise

In 1987 heeft de Javazee assistentie verleend bij de ramp met de veerboot Herald of Free Enterprise. Deze veerboot is met ongeveer 600 personen op weg naar de Engelse havenplaats Dover, maar maakt kort na vertrek uit Zeebrugge water en kapseist binnen twee minuten. Vrij snel nadat de Belgische autoriteiten in de gaten hebben wat er zich in Zeebrugge afspeelt wordt door de gouverneur West- Vlaanderen het rampenplan afgekondigd. De Belgische hulpdiensten bijgestaan door vissersschepen en sleepboten, zetten alles op alles om de mensen levend van het schip te halen. Ook de Nederlandse reddingboot Javazee verlaat haar thuis haven Breskens en gaat op weg naar het naburige Zeebrugge. Meer dan 400 mensen worden gered, maar voor 193 personen komt de hulp te laat, zij zitten beklemd aan boord en verdrinken of sterven door onderkoeling in het koude zeewater.

Oude dag

De Javazee is eigendom van de Koninklijke Nederlandse Redding Maatschappij ( KNRM). Na buitendienst stelling in 2006 heeft de KNRM de boot in bruikleen gegeven aan het Nationaal Reddingmuseum ‘DORUS RIJKERS’ te Den Helder

Naast zijn taak als varende museumreddingboot is de Javazee nog steeds inzetbaar voor taken bij de KNRM. Niet meer voor operationele reddingen op zee ( al gebeurd dat soms nog wel) , maar gebruik als sleper of ijsbreker bij ijsgang, ter ondersteuning van de moderne reddingboten.

FVEN

In Nederland bestaat een register van varende nautische monumenten. Het predicaat Varend Monument® wordt verleend door de Register Commissie van de Stichting Federatie Varend Erfgoed Nederland ( FVEN) en gegeven aan schepen van 50 jaar een ouder, welke nog in originele of bijna originele staat verkeren en onder meer nog bruikbaar zijn voor de taak waarvoor ze ooit gebouwd zijn. De Javazee voldoet ruimschoots aan de gestelde criteria, daarom werd op 27 februari 2017 ( 50 jaar na de indienststelling) bijbehorende wimpel in top gehesen.

Gegevens

Javazee, zelf richtende motorreddingboot met gesloten stuurhuis van de ‘Koningin Juliana klasse’. Gebouwd bij N.V. Scheepswerf & Machinefabriek De Merwede te Hardinxveld- Giessendam in 1967.

21,05 X 4,64 X 1,50 mtr. en een waterverplaatsing van 54,4 ton.

2 X 6 cilinder GM diesel, type 6V71  2X 200 pk, max snelheid 10.75 knopen

5 bemanningsleden, geredden capaciteit 120 personen 

Reddingstations;

1967 – 1990 Breskens

1991 – 1998 Hoek van Holland

1998  - 2002 Scheveningen        

2006 is ze als laatste grote met schroeven aangedreven reddingboot uit actieve dienst gegaan.                                                                                                                                       

In de nacht van zondag op maandag ging rond 02:30 uur het alarm af voor de Helderse opstappers vanwege een aanvaring. Ten noorden van de Razende Bol was een Russisch zeiljacht in aanvaring gekomen met een viskotter, waarbij het jacht zijn mast had gebroken.

Toen de reddingboot Dorus Rijkers ter plaatse kwam bleek er één opvarende aan boord te zijn. Communicatie ging heel moeilijk daar de man alleen de Russische taal beheerste. Maar ondanks dat werd er vlot een sleepverbinding gemaakt en de mast en het tuig gesjord. Vervolgens werd het schip door het Molengat richting Den Helder gesleept.

Nadat het zeiljacht was afgemeerd in de KMJC en de Dorus Rijkers weer klaar was gemaakt voor de volgende actie, konden de opstappers meteen aan het ontbijt en vervolgens op weg naar hun werk.

Zondagmiddag werden de vrijwilligers van de Helderse reddingboot Joke Dijkstra gealarmeerd door de Kustwacht: er werd een vrouw vermist bij het strand van Huisduinen. Hierbij werd er van uitgegaan dat de vrouw in het nog koude zeewater lag, aangezien haar kleren in een bundeltje op het strand waren aangetroffen.

De Kustwacht had eveneens de KNRM reddingboten van Callantsoog, de Koen Oberman, de Dolfijn van Petten en de Cornelis Dito van Oudeschild gealarmeerd en ook de NHV - SAR helikopter was onderweg. Op het strand stonden hulpdiensten en een traumaheli standby.

Gezamenlijk werd er gezocht en na enige tijd ontdekte één van de opstappers van de Joke Dijkstra ter hoogte van Julianadorp een klein stipje op het water, dat even later inderdaad de gezochte vrouw bleek te zijn. Zij was door de uitgaande ebstroom al een flink eind naar het zuiden afgedreven.

Een opstapper sprong in het water om haar te helpen en razendsnel werd de drenkeling via de kantelklep aan boord genomen en in een onderkoelingsbrancard gelegd.

Ondertussen had de NHV SAR helikopter op het voordek van de Joke Dijkstra medisch personeel afgezet om de drenkeling verder aan boord te verzorgen.

Met hoge vaart voer de Joke Dijkstra naar Den Helder waar het slachtoffer werd overgegeven aan de wachtende ambulance.
Al met al een zeer succesvolle redding, mede door een prima samenwerking tussen de Kustwacht, KNRM en de NHV-SAR helikopter.

Vrijdagmiddag bracht een afvaardiging van de locale VVD onder aanvoering van het Helderse Statenlid Hanneke Kaamer van Hoegee een bezoek aan het boothuis van KNRM Den Helder. Zij kwamen niet met lege handen, maar met taart. Jaarlijks houdt de VVD een taartenactie waarbij bepaalde mensen in het zonnetje worden gezet. Deze keer waren de Helderse redders aan de beurt.

"Als je het over doeners hebt, dan zijn dat toch wel de mannen van KNRM in Den Helder. Letterlijk geen zee te hoog, als er nood is varen ze uit. Niet zeuren gewoon doen." : aldus Hanneke Kaamer van Hoegee.

De taart werd door de jongste opstapper, Andy Weerstand, in ontvangst genomen. Uiteraard werden de VVD'ers hartelijk bedankt voor het leuke gebaar.

De foto's zijn door DHfoto welwillend ter beschikking gesteld.