Het watersportseizoen is weer volop bezig. De zon schijnt, boten worden weer uit de stallingen gehaald en het is genieten van de zomerse dagen op het water. Dat betekent ook weer topdrukte voor vrijwilligers van de Koninklijke Nederlandse Redding Maatschappij (KNRM). Een goede voorbereiding van een dagje varen kan veel problemen én het oproepen van de reddingboot voorkomen. Om die reden start de KNRM deze maand met haar jaarlijkse watersportcampagne.

In 2022 kwam de KNRM meer dan 2.500 keer in actie voor hulpvragen. In 22% van die gevallen was dat vanwege motorpech, de belangrijkste reden voor uitvaren door de KNRM. Vaak betekende dit dat de reddingboten zonder al te veel spoed op pad konden naar een rustig voor anker liggende boot met pech. Maar een motorstoring kan ook binnen een paar minuten tot noodsituaties leiden waarbij de reddingboot snel ter plaatse moet zijn om grote ongelukken te voorkomen. Denk aan vaargeulen waar de beroepsvaart altijd voorrang heeft en waar er een serieus risico is dat kleinere boten niet gezien worden door grote schepen. Dat weet Remco Verwaal, schipper van reddingstation Dordrecht, maar al te goed. "Als je in het Hollands Diep met je boot van tien meter tussen de binnenvaartschepen drijft, dan krijg je het wel benauwd." Hij heeft in al die jaren veel hachelijke situaties voorbij zien komen. "Vorig jaar nog, een echtpaar dat een nieuwe motorboot had gekocht en deze vanaf het IJsselmeer naar Zeeland voer. Na de rustige kanalen kwamen ze op het Hollands Diep met een behoorlijke golfslag en sloeg de motor af. De boot dreef stuurloos rond in de vaargeul. Toen we die mensen weer veilig aan de wal hadden gezet, vloeide er wel een traantje bij ze van de spanning." 

Slurry

Een beetje golfslag, de motor gaat pruttelen, slaat steeds af en houdt er uiteindelijk helemaal mee op. "Het is een bekend probleem, vooral in het voorjaar als de meeste boten een paar maanden in de stalling hebben gelegen", zegt Kees den Hollander. Hij is operator bij het KNRM Helpt Assistentie Centrum (KAC), waar watersporters 24/7 terecht kunnen met hulpvragen bij niet-spoedeisende problemen. "Vaak gaat het om verstopte filters. Als er bij de brandstof in de tank veel zuurstof komt, ontstaat een bacterie. Die zorgt voor een soort van slurry, een mengsel van viezigheid in die brandstof. Na de winterstop en als je in rustig water vaart, ligt die slurry op de bodem van de tank. Maar met wat slechter weer en golfslag komt het omhoog en verstopt het de filters en leidingen. De motor gaat pruttelen, stopt ermee en jij bent vervolgens een speelbal van de stroming, wind en golven." Dit is niet alleen een probleem van motorboten, ook zeiljachten hebben hier mee te maken met soms penibele situaties tot gevolg. "Dan hebben ze de hele dag lekker gezeild, niks aan de hand en starten ze net voor ze de haven ingaan de motor die het niet meer doet. Dan is het hopen dat ze nog kunnen ankeren."

Voorkomen motorproblemen

Het goede nieuws is dat de meeste motorproblemen kunnen worden voorkomen, aldus Kees. "Zorg voor goed onderhoud van je motor. Controleer de brandstoftank voordat je het water ingaat, zeker na de winter. Leg je boot liefst ook met volle tank weg in de winter. Dan zit er zo min mogelijk zuurstof in, dan kan die bacterie niet groeien en voorkom je ook condensvorming in de tank. Vervang filters op tijd en als je ziet dat er viezigheid in zit haal dan de tank leeg." Ook raadt hij watersporters aan eens een cursus te volgen over het onderhoud van boten. "Dat is echt goud waard. Je krijgt tips, wordt meer vertrouwd met de motor en het zorgt dat je beter voorbereid het water opgaat."

Zelfredzaamheid

Maar ook bij goed onderhoud kan een dag varen alsnog heel anders verlopen door motorpech. Het is belangrijk dat watersporters zich voorbereiden op dat soort situaties. Kees: "Zorg dat je een plan B hebt. Neem met je opvarenden door wat er moet gebeuren als de motor er plotseling mee stopt. Dat ze weten hoe ze moeten helpen met ankeren. Weet ook waar op de route havens zijn waar je terecht kunt bij problemen."

Schipper Remco adviseert watersporters om goed na te denken over zelfredzaamheid. "De KNRM kan er binnen een half uur zijn, maar tot die tijd moet je in staat zijn het zelf te redden. Zorg voor een goed anker met voldoende lijnen en dat je zichtbaar bent voor andere boten." Zelfredzaamheid is volgens Remco ook zelf een sleepje regelen in situaties waar de nood minder hoog is. "In de Biesbosch zien we het vaak dat boten een lege accu hebben door koelkasten en radio's die zijn aangesloten als de motor niet draait. Aan het einde van de dag vaart alles en iedereen weer terug naar huis. Vraag even een andere boot om je terug te slepen."

Goed voorbereid

Met de zomercampagne wil de KNRM watersporters bewust maken hoe belangrijk het is om voorbereid op pad te gaan. Dat voorkomt dat de reddingboten moeten uitvaren en vrijwillige redders van de KNRM om de haverklap van hun werk of gezin worden opgepiept.

Kees: "Met een boot varen is echt anders dan met een auto van A naar B rijden. Bij autopech zet je 'm aan de kant en stap je uit. Je hoeft geen voorbereidingen te doen. Als je het zo aanpakt met een boot dan onderschat je het." Bij motorproblemen zullen de redders van de KNRM niet zoals bij pechhulp op de snelweg de boot gaan repareren. "Dat is niet te doen met zoveel uitrukken per jaar en niet onze taak", aldus schipper Remco. "We checken hoe het met de opvarenden gaat, of er niemand gewond is, leggen een sleepverbinding aan en brengen de boot en bemanning naar de dichtstbijzijnde jachthaven. Daar moeten ze zelf verder hulp regelen. Zo zorgen we dat onze boten zo snel mogelijk weer beschikbaar zijn voor nieuwe meldingen. Want wij helpen iedereen, bij nood en problemen op het water."

De KNRM reist met je mee

Veiligheid op het water begint met een goede voorbereiding van je vaartocht. Download onze gratis app KNRM Helpt in de App Store of Google Play. Registreer je vaartuig en maak vervolgens vaarplannen in de app. Gebruik daarvoor de vaarkaart en check de weersverwachting en de haveninformatie. Op het water kun je via de app binnen enkele seconden een noodoproep of een assistentieverzoek doen als het toch misgaat. Veilig uit, veilig thuis!

Meer weten over motorstoringen? Bekijk ons webinar over motorstoringen.

Wil je meer lezen over over pech of nood op het water?