Reddingsvesten maken het verschil

Twee derde van de watersporters draagt het niet; een reddingsvest. De reden? Het is een rustige, zonnige dag. We kunnen goed zwemmen. Na de zomer is het water toch niet koud. Zo'n vest zit niet lekker en het is niet verplicht.   

Wat de motivatie ook is om reddingsvesten niet mee aan boord te nemen of onder in de boot te laten liggen, het kan nooit zo waardevol zijn als een mensenleven. Veel watersporters realiseren zich nog onvoldoende dat reddingsvesten het verschil kunnen maken tussen leven en dood. Het dragen van een reddingsvest vergroot namelijk de overlevingskans met een factor vier. 

Praat met enkele KNRM-vrijwilligers en ze hebben allemaal wel een tragisch verhaal over een slachtoffer dat waarschijnlijk nog in leven zou zijn als diegene een reddingsvest had gedragen. Daarbij gaat het echt niet alleen om onervaren watersporters, maar ook om goede zeilers of zwemmers die desondanks verdrinken, zelfs bij goede weersomstandigheden.  

Hoofd boven water 

Bernt Folmer is opleidingscoördinator bij reddingstation Enkhuizen. Hij werkt als kapitein en docent aan de Enkhuizer Zeevaartschool.  

Als geen ander is hij zich bewust hoe verraderlijk het water, ook in het overzichtelijke Nederland, kan zijn. "Zelfs als de watertemperatuur een graad of 18 is, hou je het maximaal drie kwartier vol totdat je onderkoeld raakt en je hoofd niet meer boven water kunt houden. En bedenk eens wat er gebeurt als je door een klap van de giek bewusteloos over boord valt. Wie blijft er achter op de boot? Is diegene ervaren genoeg om het roer over te nemen, de boot te keren en je terug te vinden? Een goed reddingsvest zorgt ervoor dat je hoofd altijd weer boven water draait. Als je 'm tenminste goed draagt, dus met kruisband en niet ónder een jas, zoals we nog wel eens zien." 

Reddingsvest versus drijfhulpmiddel 

Een goed reddingsvest is meer dan het bekende oranje zwemvest met schuimblokken. De begrippen zwemvest en reddingsvest worden nog wel eens door elkaar gebruikt. Maar een reddingsvest is meer dan enkel een drijfhulpmiddel waarin je blijft drijven. Reddingvesten zijn gemaakt om te zorgen dat de drager op de rug draait met voldoende ruimte om de luchtwegen vrij van water te houden. Het is dan wel belangrijk dat het reddingsvest past bij de kleding die de watersporter op dat moment draagt en de weersomstandigheden waarin wordt gevaren. Daarbij zijn er ook speciale opblaasreddingsvesten die zich zodra ze in contact komen met water met behulp van CO2-patronen automatisch opblazen.  

Jos Martens, manager voor Besto, een bekend reddingsvest en drijfhulpmiddelen merk, legt het uit. "Als je op een zomerse dag gaat varen op beschut water met korte broek en T-shirt dan is een ander drijfvermogen nodig dan bij een waterdicht zeilpak met slecht weer op open water. Daarnaast moet een vest goed passen en lekker zitten, anders gaan mensen het niet dragen. Ik raad aan om naar een winkel te gaan en verschillende merken te proberen. De markt voor reddingsvesten is zo vooruitgegaan, ook voor kleine kinderen. Je merkt nauwelijks meer dat je een vest aan hebt."  

Keuren

Een tweedehands vest van Marktplaats halen in het kader van duurzaamheid, zou Suzanne Rozendaal, directeur van Secumar, een andere bekende leverancier van gecertificeerde reddingsvesten, afraden. "Je weet niet wat ermee is gebeurd en of ze gekeurd zijn." Periodieke keuring van je reddingsvest is volgens haar van groot belang voor de optimale werking van een vest. "Wij adviseren dit elke 24 maanden te laten doen bij een geautoriseerd keuringsstation. Daar checken ze of het vest niet lek is, of de CO2-patronen nog in orde zijn en of het opblaasmechanisme nog werkt. Soms krijgen we vesten van meer dan twintig jaar oud ter keuring, daar beginnen we niet eens meer aan." Daarnaast raadt ze watersporters aan voordat ze een vest omdoen alle controlepunten langs te lopen. "Op ons YouTube-kanaal staan video's hoe dat moet. Bedenk wel dat je leven kan afhangen van een reddingsvest. Je kunt het maar één keer fout doen."

Leven of dood

Wie aan den lijve ondervond dat het reddingsvest een verschil maakt, is Jaco Baak. Dit voorjaar sloeg hij door een onverwachte manoeuvre op het IJsselmeer overboord van zijn catamaran. Na drie uur zwemmen slaagde hij erin een ponton te bereiken. Hij bracht daar de nacht door en werd de volgende dag gered door KNRM-reddingsboten van reddingstations Enkhuizen en Urk.

"Toen ik daar ineens in het water lag, mijn reddingsvest automatisch opblies en ik mijn boot zag wegdrijven was ik eerst wat verbaasd. Ik zag in de verte Urk liggen en besloot die richting op te zwemmen. Ik zwom afwisselend school- en rugslag, af en toe rustte ik wat door me te laten drijven. Het vest zat goed strak bij mijn hoofd en ik heb het niet hoeven bij blazen."

Hij realiseert zich maar al te goed hoe essentieel zijn reddingsvest is geweest. In hetzelfde weekend viel op het IJsselmeer ook een andere watersporter overboord. "Die persoon droeg geen reddingsvest en ondanks pogingen van zijn medepassagier werd hij niet meer gevonden. Ik was helemaal alleen en overleefde het wel. Dat geeft wel aan hoeveel verschil zo'n reddingsvest kan maken."

Reddingsvestplicht

Volgens KNRM'er Bernt moeten watersporters, zolang er nog geen reddingsvestverplichting is, actiever bewust gemaakt moeten worden van de essentie ervan. "Verhuurbedrijven zouden in hun communicatie naar huurders standaard kunnen adviseren om reddingsvesten te dragen of denk aan flyers in jachthavens." Het liefst zou hij zien dat het dragen van reddingsvesten net zo vanzelfsprekend wordt als het omdoen van een autogordel. "Dat gaat zeker weten dodelijke slachtoffers schelen." Zowel de KNRM als producenten van reddingsvesten zijn het erover eens dat reddingsvesten levens redden. Het beste reddingsvest? Dat is een reddingsvest dat je daadwerkelijk draagt. Want alleen dan werkt het.

Veiligheid op het water

Toen Suzanne Jaco's bijzondere reddingsverhaal hoorde, heeft ze hem meteen benaderd en aangeboden om zijn vest te keuren. "Hij heeft die bewuste nacht op het ponton geslapen op zijn vest. Dan kan het zijn dat het lek raakt. Maar alles was gelukkig in orde." Inmiddels heeft Jaco van Secumar een nieuw vest gekregen, inclusief een Personal Locator Beacon die automatisch een noodsignaal uitzendt als het vest opblaast. Bang voor water of zeilen is hij na zijn avontuur op het IJsselmeer niet geworden. "Daarvoor is het te leuk en hoort het voor mij, net als skiën en bergbeklimmen, bij de dingen het leven de moeite waard maken. Maar het heeft me wel meer bewust gemaakt van veiligheid. Ik laat nu iemand weten wat ik ga doen en waar ik ben en ik gebruik de KNRM Helpt app."

HISWA-actie van Secumar en Shiptron

Secumar en Shiptron vinden veiligheid voor watersporters net zo belangrijk als de KNRM. En om de vrijwillige redders te steunen, houden zij een speciale actie tijdens de HISWA te Water. Voor ieder verkocht reddingsvest of noodbaken doneren Shiptron en Secumar € 10,- aan de KNRM.