Op 9 april 2022 werd herdacht dat in 1911 en 1921 door een ongeluk met de roeireddingboot van het KNRM-reddingstation Schiermonnikoog drie redders zijn verdronken. Ter nagedachtenis is een herdenkingsplaquette onthuld bij het KNRM-boothuis op de veerdam.

Oefentocht loopt fataal af

Op 16 augustus 1911 voer de roeireddingboot van Schiermonnikoog uit voor een oefentocht. Het was goed weer en er stond een stevige branding. Voor het oog van vele badgasten kwamen de roeiers met de boot goed door de branding. Het zag er indrukwekkend uit. Maar bij het terugkeren naar het strand sloeg de boot om. Redder Jan Livius Visser kon niet onder de omgeslagen boot vandaan komen en werd na enige tijd bevrijd. In zorgwekkende toestand werd hij naar het dorp gebracht. Hij overleed korte tijd later. Jan Livius was 51 jaar en liet vrouw en twee kinderen achter. In het blad De Reddingboot, dat in 1911 voor het eerst verscheen, staat het ongeluk vermeld. Jan Livius Visser was lichtwachter van beroep en werd omschreven als een oppassend, werkzaam en opgewekt man. Zijn overlijden moet een schok zijn geweest voor de familie en vrienden. Het verlies van de kostwinner maakte het drama compleet. Gelukkig bestond er een financiële ondersteuning vanuit de Zee-ongevallenwet en ontving de weduwe van de reddingmaatschappij een levenslang pensioen van 5 gulden per maand. Voor de kinderen werd een spaarbankboekje geopend met een onbekend bedrag.

De schipper van de roeireddingboot was destijds Dirk Tymens Visser. Een ervaren zeeman, die verschillende bijzondere reddingen op zijn naam had staan. Het ongeluk heeft hem waarschijnlijk zeer aangegrepen, want na het ongeluk gaf hij het roer om gezondheidsredenen uit handen. Dirk Tymens Visser overleed drie maanden later op 63-jarige leeftijd.

Zeilend door de branding

Ambrozius Dubblinga werd tot zijn opvolger benoemd. Hij had al bewezen een kundig redder te zijn. Onder zijn leiding volgden nog veel bijzondere reddingen. Vaak gebruikten de redders van Schiermonnikoog het zeiltuig dat altijd aan boord van de reddingboot werd meegenomen. De reddingstochten rond Schiermonnikoog duurden vaak uren, zodat de spierkracht gespaard kon worden door lange afstanden te zeilen.

Op 9 april 1921 voer de roeireddingboot uit voor het stoomschip Juliandra, dat in het zeegat tussen Schiermonnikoog en Ameland een noodsein had gehesen. De reddingboot ging zeilend onderweg. Bij aankomst bleek het schip echter geen reddingboot maar een sleepboot te wensen. De roeiers hesen opnieuw de zeilen voeren terug naar Schiermonnikoog. In de hoge branding sloeg de reddingboot echter om. Eén van de roeiers, Douwe Visser, slaagde er niet in bij de omgeslagen boot te komen en dreef weg op zijn reddingsvest. Een volgende breker sloeg ook schipper Ambrozius Dubblinga van de boot. Ook hij kon niet meer bij de boot komen

Met de eb dreven de redders langzaam naar de buitengronden, waar een hoge branding stond. Zouden zij daar terecht komen, dan waren ze waarschijnlijk reddeloos verloren. Het moeten traumatische uren geweest zijn voor de tien roeiers op de omgeslagen boot. Drie uur na het kapseizen passeerden als door een wonder een sleepboot met schoener en een sleepboottrawler Rottum. Met een jas aan een stuurriem wisten de roeiers de aandacht te trekken. Met een gewaagde reddingspoging op de rand van de ondiepte, werden de mannen gered door de sleepboot. Die bracht ze naar Oostmahorn. Daar werden de mannen door de inwoners van het dorp voor de nacht opgevangen en de volgende morgen overgevaren naar Schiermonnikoog.

Douwe Visser was 41 jaar, weduwnaar en liet zijn moeder en zoontje achter. Ambrozius Dubblinga was 59 jaar en liet een vrouw en kind achter. Na de ramp ontving de reddingmaatschappij veel giften voor de nabestaanden. Zo kon de achtergebleven familie naast de eerder genoemde vergoedingen extra worden ondersteund.

De ramp liet zijn sporen na in de kleine gemeenschap op Schiermonnikoog. Maar spoedig melden zich nieuwe vrijwilligers en werd het reddingswerk met de roeireddingboot voortgezet. De laatste redding op spierkracht werd in de eerste oorlogsmaanden van 1940 verricht. Daarna kwam er een gemotoriseerde strandreddingboot op het eiland en groeide het reddingstation uiteindelijk uit tot wat het nu is.

Rampjaar 1921

De KNRM verloor een half jaar later nog tien redders bij rampen met de motorreddingboot Brandaris van Terschelling en de stoomreddingboot President van Heel van Hoek van Holland. Die rampen zijn in oktober 2021. In totaal verloor de KNRM in haar bijna 200 jaar bestaan 69 redders. Ter nagedachtenis is er een nationaal reddersmonument in Den Helder, maar zijn niet op alle reddingstations gedenkplaatsen om lokale rampen te herdenken. Daarom plaatste de KNRM op 9 april een gedenkplaat bij het boothuis op de veerdam van Schiermonnikoog. De gedenkplaat op Schiermonnikoog werd onthuld door nakomelingen van de verdronken redders.

Het reddingwerk op zee kan bij slecht weer gevaarlijk zijn. Het reddingmaterieel is tegenwoordig weliswaar vele malen beter en veiliger dan de roeireddingboten van vroeger, maar de kans op kapseizen blijft bestaan. Het overkwam onlangs de reddingboot van Nes op Ameland tijdens een zoektocht naar een vermiste zwemmer. Dankzij het zelfrichtend systeem van de reddingboot, de overlevingspakken die de bemanningsleden dragen en de goede veiligheidstrainingen die gevolgd worden, liep het incident goed af.

Het herdenken van de redders die hun leven gaven tijdens het reddingwerk is belangrijk om niet te vergeten welke moed er voor nodig was en is om mensen te redden.