Laatste redding met lijnwerp- en wippertoestel door KNRM reddingstations Wijk aan Zee en Egmond aan Zee

50 jaar geleden, op 13 november 1972, strandde tussen Castricum en Heemskerk het Chinese vrachtschip Wan Chun. De 29 opvarenden werden van boord gehaald met het lijnwerp- en wippertoestel. Het zou de laatste redding met dit reddingmiddel bij de KNRM worden. Sinds 2010 is het systeem niet meer in gebruik bij de KNRM.

Stranding tijdens orkaan

De Wan Chun lag op 13 november 1972 voor anker ter hoogte van IJmuiden. Het schip had willen bunkeren in IJmuiden, maar vanwege het stormachtige weer was de loodsdienst gestaakt en moest de kapitein beter weer afwachten. Het weer verslechterde echter snel. De zuidwesterstorm wakkerde aan tot orkaankracht, waardoor het schip van haar ankers sloeg. Haar 6000 pk machine was niet sterk genoeg om tegen de storm in weg te komen van de lagerwal. Om 06.36 uur stuurde het schip een noodsein uit dat het aan de grond gelopen was ter hoogte van paal 47.

De reddingstations Wijk aan Zee en Egmond aan Zee hadden het radioverkeer gevolgd en waren op voorhand al onderweg met de wippertrucks en al het benodigde materiaal. De redders uit Wijk aan Zee waren als eerste ter plaatse en stelden direct het wippertoestel op. Later sloten de Egmonders aan. Met het lijnwerptoestel, een raket met een dunne schietlijn, werd verbinding gemaakt met het schip. Aan de dunne schietlijn werd de zware tros bevestigd, die de Chinezen naar het schip trokken en daar belegden.

De daaraan bevestigde handleiding werd door de opvarenden echter niet begrepen. Daarom liet KNRM-inspecteur Dirk van Noordt zich met de wipper naar het schip toetrekken om uitleg te geven. Hij liet de zware tros aan de mast bevestigen, waarna 27 schipbreukelingen veilig aan wal konden worden gebracht. De kapitein en marconist bleven achter op het schip. Zij werden later op de dag alsnog van boord gehaald voordat de duisternis intrad.

De Wan Chun bleef twee jaar vastliggen op het strand. Bergingspogingen mislukten en uiteindelijk viel het schip op haar zij in de voor de berging gegraven geul. Toen restte slechts de sloop ter plekke. In die twee jaar was het schip een toeristische trekpleister. Veel mensen zullen zich het schip herinneren.

Zo werkt het wippertoestel

Het lijnwerp- en wippertoestel werd al in 1840 uitgevonden in Engeland. Het principe was vrij helder: met een mortier of een vuurpijl werd een dunne lijn over een gestrand schip geschoten. Met de dunne lijn kon een zwaardere tros naar het gestrande schip getrokken worden, als de schipbreukelingen daartoe in staat waren. Tegelijkertijd werd een katrol met de wipperlijn naar het schip getrokken. Door de katrol kon de reddingsbroek aan een reddingsboei heen en weer naar het schip worden getrokken door de redders aan de wal. Deze reddingsmethode kon ook vanaf een ander schip worden toegepast.

Dit reddingsmiddel is in het verleden in Nederland een aantal keren gebruikt. Vaker koos men bij voorkeur voor evacuatie via een reddingboot. Soms was de afstand tot de wal te groot of was het schip te klein om een tros aan te bevestigen.