De KNRM herdenkt drie verdronken Schiermonnikoger redders
Op 9 april 2022 stond Schiermonnikoog even stil. Niet voor een storm of een redding, maar voor herinnering. Op deze dag werd bij het KNRM-boothuis op de veerdam een herdenkingsplaquette onthuld. Een eerbetoon aan drie moedige redders die in 1911 en 1921 omkwamen tijdens reddingacties op zee.
1911: Oefentocht met tragische afloop
Het begon op een ogenschijnlijk rustige zomerdag, 16 augustus 1911. De roeireddingboot van Schiermonnikoog voer uit voor een oefentocht. De zee was ruig, maar het weer was goed en vanaf het strand keken badgasten vol bewondering naar de dappere redders. De boot kwam met kracht door de branding, maar op de terugweg ging het mis. De boot sloeg om.
Redder Jan Livius Visser kwam bekneld te zitten onder de boot en werd later, in kritieke toestand, aan land gebracht. Hij overleed korte tijd daarna. Jan was 51 jaar oud en liet een vrouw en twee kinderen achter. In het eerste nummer van De Reddingboot, dat in datzelfde jaar verscheen, werd hij omschreven als een ‘opgewekt en werkzaam man’. Zijn dood was een groot verlies voor het eiland en zijn gezin.
De schipper van de boot, Dirk Tymens Visser, een ervaren redder met indrukwekkende reddingen op zijn naam, was diep geraakt. Drie maanden later overleed ook hij, op 63-jarige leeftijd.
1921: Een misverstand met fatale gevolgen
Tien jaar later sloeg het noodlot opnieuw toe. Op 9 april 1921 voer de roeireddingboot uit voor een schip in nood: de Juliandra. De boot voer zeilend naar de plek des onheils. Maar eenmaal aangekomen bleek het schip geen reddingboot, maar een sleepboot nodig te hebben. De Schiermonnikoger redders keerden onverrichter zake terug.
Toen sloeg de reddingboot om in de hoge branding. Twee redders konden niet terugkomen bij de omgeslagen boot: Douwe Visser, 41 jaar oud en weduwnaar, en schipper Ambrozius Dubblinga, 59 jaar. Beiden dreven af in het open water.
De overgebleven tien redders klampten zich urenlang vast aan de omgeslagen boot. Uiteindelijk trokken zij de aandacht van passerende schepen door met een jas aan een stuurriem te zwaaien. Ze werden ternauwernood gered en naar Oostmahorn gebracht. De dorpelingen boden hen onderdak, waarna ze de volgende ochtend terugkeerden naar hun eiland.
De impact op een kleine gemeenschap
De ramp van 1921 liet diepe sporen na op Schiermonnikoog. Twee doden binnen één actie, na het eerdere verlies in 1911. Maar de gemeenschap toonde veerkracht. Nieuwe vrijwilligers meldden zich, en het werk werd voortgezet. Tot in 1940 bleven de roeireddingboten actief; daarna werd het station gemoderniseerd.
Voor de achterblijvende families was het verdriet groot, maar er kwam ook hulp. De KNRM ontving giften, opende spaarrekeningen en zorgde voor ondersteuning. De kracht van kameraadschap bleek ook buiten de branding voelbaar.
Een gedenkteken van eer
Op 9 april 2022 werd, ruim een eeuw na dato, de plaquette op de veerdam onthuld. Door familieleden van de verdronken redders. Een tastbare herinnering aan de mannen die hun leven gaven om anderen te redden.
De KNRM verloor in bijna 200 jaar tijd 69 redders op zee. Het nationaal reddermonument in Den Helder herdenkt hen allemaal. Maar lokale gedenkplekken zoals deze op Schiermonnikoog maken het verlies voelbaar op de plek waar het gebeurde.
Het gevaar blijft, de middelen verbeteren
Het reddingwerk is vandaag de dag veiliger. Moderne reddingboten zijn zelfrichtend, bemanningen dragen overlevingspakken, en communicatie verloopt razendsnel. Maar risico’s blijven. Nog recent kapseisde een reddingboot bij Ameland. Gelukkig liep het goed af — dankzij moderne technologie én goede training.
Waarom herdenken belangrijk blijft
We herdenken niet alleen om te rouwen. We herdenken om te erkennen hoe moedig deze mannen waren. Om te beseffen dat reddingwerk altijd mensenwerk blijft. En dat elke redding, toen én nu, begint met de bereidheid om het leven van een ander boven dat van jezelf te stellen.
Op Schiermonnikoog zijn drie namen op een plaquette geplaatst. Maar hun verhalen leven voort in elke vrijwilliger die vandaag uitvaart.
