Na toch een mooie vakantie in Sneek zette de 5-koppige familie Schurink koers naar hun woonplaats Zwolle. Op het IJsselmeer ging het mis: vier zieken, een defecte brug én een kapotte motor. “We verkeerden niet in levensgevaar, maar hulp was hard nodig.” 

Vissermanschouw Dirkje ligt doorgaans in het Friese Heeg, maar het jaarlijkse onderhoud gebeurt in Zwolle. “Eigenlijk wilden we op 2 januari vanuit Sneek terugvaren omdat de kinderen en Tom griep hadden, maar toen bleek de eerste brug defect”, vertelt Anne-Marie. “Het laten zakken van de mast heeft ons veel extra tijd en moeite gekost. Eenmaal op het IJsselmeer gaf tot overmaat van ramp de motor een alarmsignaal. De dynamo en de aandrijving van de koelpomp bleken defect. Daar zaten we, op het IJsselmeer ter hoogte van Rotterdamse Hoek, tussen de windmolens en op een vaarroute voor vrachtverkeer. Toen begon ik ‘m wel te knijpen.”

REDDER VAN HONDJE NERO ZELF UIT ZEE GERED
STEFAN TICHELAAR SPRONG VAN DE PIER IN IJMUIDEN

“Nero is als een kind voor mij. Dus zeg zelf: Als het jouw kind was geweest, zou jij toch ook gesprongen zijn?!” Hoewel menigeen iets van zijn ‘actie’ zal vinden, is het voor Stefan Tichelaar zo logisch als wat: hij sprong dit voorjaar vanaf 7 meter hoogte zijn hondje achterna toen dat in IJmuiden vanaf de pier in het water viel.

Ik heb Nero nu 4 jaar”, vertelt Tichelaar, terwijl zijn trouwe viervoeter rustig aan zijn voeten ligt, zich totaal niet bewust van het feit dat het gesprek voornamelijk over hem gaat. “Het is een Spaans straathondje dat de stad gewend is, maar nog nooit op het strand was geweest.” De wandeling over het strand was een groot genoegen en net op het moment dat Tichelaar zijn hondje weer wilde aanlijnen, sprong het over een muurtje. “Nero genoot zichtbaar! Hij spoot erover en sprong ook een tweede muurtje over. Hij was voor even uit het zicht en ik ging er klakkeloos vanuit dat hij ergens achter dat muurtje rondrende. Ik keek over de rand en daar lag Nero, 7 meter lager in het koude zeewater.”

VEEL HULP
Tichelaar maakte snel de balans op: bij de hoge kademuur was het onmogelijk weer uit het water te geraken. Toch sprong hij, terwijl een vriendin van hem de hulpdiensten belde. “Omstanders zeggen dat ik het 25 minuten heb volgehouden, maar voor mijn gevoel ging ik al na 5 minuten ‘uit’.” Een visser wierp Tichelaar een touwtje toe. Een tevens toegestoken hengel werkte niet en een poging Nero aan de hondenlijn op te hijsen mislukte, omdat het Tichelaar niet lukte de riem vast te klikken. “Alles werd zwart en vlekkerig. Ik had het voor mijn gevoel niet zozeer koud, maar raakte totaal uitgeput.” Een te hulp geschoten surfer hield Tichelaar boven water, maar de jongeman kreeg de drenkeling niet op zijn plank. Voor de daadwerkelijke redding kwam de KNRM-reddingboot Nh1816 aangesneld. “Op de plek waar ik lag was het te ondiep voor de reddingboot, dus ging één van de redders te water. Die begeleidde mij tot bij het achterschip, alwaar ik aan boord werd gehesen.” De reddingboot nam Tichelaar via de kantelklep aan boord. Hierdoor bleef de drenkeling horizontaal – een vereiste bij onderkoelde personen. “Vanuit mijn onderbewustzijn hoorde ik die mannen roepen: ‘We hebben hem! We hebben hem!’ Ze pakten mij goed in, terwijl één van die mannen doorlopend met mij in gesprek was om mij erbij te houden. Volgens mij heb ik mijn naam ook nog gebrabbeld.”

LEVENSBEDREIGEND
Hond en baas werden bij Wijk aan Zee overgegeven aan een gereedstaande ambulance. Tichelaars lichaamstemperatuur bedroeg op dat moment 30 graden. “Dat is inderdaad levensbedreigend”, memoreert Tichelaar, terwijl hij een mini-vitrine op tafel zet. In het kastje zit het touwtje dat hem door de visser was toegeworpen. Een stille getuige van hoe penibel Tichelaars situatie was, zo beseft hij ook zelf. “Zelfs toen ik ’s avonds rond 23.00 uur bijkwam in het ziekenhuis, temperden de artsen de hoop op herstel. Ze waren bang voor hersenletsel.” Die vrees bleek gelukkig ongegrond en thuis werd Tichelaar herenigd met Nero. Naar het reddingstation bracht hij enkele dagen later een paar dozen taart. “Wat een helden zijn dat. Maar meer nog dan dat: Het was heel fijn eindelijk gezichten te hebben bij de stemmen die ik ‘ver weg’ had gehoord.”

Bijzondere band. tussen reddingbootschipper en eerste coronapatiënt Schiermonnikoog

Marieke Blaauwwiekel was officieel de eerste coronapatiënt op Schiermonnikoog. Op 17 oktober 2020 werd zij in snel verslechterende toestand met de reddingboot naar de vaste wal vervoerd om opgenomen te worden in Groningen. Aan boord van de reddingboot was zij ervan overtuigd het niet te gaan halen.

Corona heeft binnen de KNRM zijn sporen nagelaten. Het werken op een kleine reddingboot is ingewikkeld als afstand houden het devies is en lange tijd stonden theorieavonden, klusdagen, bemanningsvergaderingen en evaluatiebijeenkomsten on hold. Er werd, en wordt, maar sporadisch en in kleine groepjes geoefend. En het sociale leven op het reddingstation – vanuit kameraadschap een basisbehoefte voor veel vrijwilligers – lag helemaal stil. Dat laatste was zeker ook voor de reddingbootbemanning van Schiermonnikoog een aderlating. “We maken als reddingstation een onrustige tijd door”, zegt Leroy van der Zaag, schipper van de reddingboot Koning Willem I. “En juist in roerige tijden is het noodzaak elkaar veelvuldig op te zoeken en zaken door te spreken. Dat dit niet kon, was echt heel ingewikkeld. Los natuurlijk van het niet kunnen oefenen. Met name voor de minder ervaren bemanningsleden was, en is, dat een aderlating. Je leert dit vak namelijk het snelst in de praktijk.”

Verzoek

Wat onderling wél werd besproken, was de vraag of de reddingbootbemanning al dan niet openstond voor het vervoeren van eventuele coronapatiënten. “Daar kwam begrijpelijkerwijs geen unaniem standpunt uit”, zegt Leroy vanuit het boothuis uitkijkend over het Wad. “Een groot deel van de ploeg vond het een eervolle taak om te doen, terwijl anderen vanwege eigen gezondheid, gezondheid van dierbaren of bijvoorbeeld de werksituatie moesten bedanken. Maar niemand sprak algemeen veto uit. De jongens die zelf niet mee konden doen, moedigden het andere deel van de ploeg aan om deze dienstverlening te gaan uitvoeren. En dus hebben we als ploeg uiteindelijk ‘ja’ gezegd.” Dat een dergelijk besluit niet lichtzinnig kon worden genomen, bewijst Leroy zelf. Zijn schoonmoeder was toentertijd ernstig ziek en omdat zijn vriendin haar moeder veelvuldig bezocht, moest besmetting in huize Van der Zaag pertinent worden voorkomen. Varen met coronapatiënten was in dat verband risicoverhogend.

Eerste Coronapatiënt

De reddingboot werd helemaal geprepareerd op coronavervoer, maar het duurde uiteindelijk lang voordat de eerste coronapatiënt zich ook daadwerkelijk aandiende. Marieke: “Lange tijd werd gezegd dat op Schiermonnikoog geen corona was. Met zoveel toeristen op ons eiland moet het virus er natuurlijk wél geweest zijn. Maar omdat de toeristen hier niet werden getest, waren op Schiermonnikoog officieel geen coronagevallen.” Als astmapatiënt en met een kind met kwetsbare gezondheid in huis, leefde Marieke in die tijd erg voorzichtig. Fysiek contact met gasten op haar kampeerboerderij vermeed zij waar mogelijk. “Onze zoon mocht beslist geen corona krijgen en dus probeerden we zo voorzichtig mogelijk te leven.” Des te harder was de klap dat uitgerekend Marieke het eerste ‘geval’ op het eiland werd. “Ik was al enige tijd ziek en ben uiteindelijk positief getest. Ik leefde thuis en toen op een dag mijn temperatuur verder opliep en het zuurstofgehalte in mijn bloed juist daalde, kwam direct de huisarts langs. Die deed kort onderzoek en bestelde vrijwel direct een ambulance. Hij wist genoeg.”

Deze zomer kreeg niet alleen het Scheveningse surfdrama, maar ook het verdrinken van een Duits tienermeisje bij Ameland veel landelijke media-aandacht. Maanden na dato kijken twee directbetrokkenen terug op wat het verdrinkingsgeval voor sporen naliet op het anders zo rustige eiland.

Het 14-jarige meisje werd op 11 juli ‘s avonds laat door een mui in zee getrokken. Het was donker en er stond een anderhalve meter hoge zee. De vader en het tweelingzusje van het slachtoffer konden zichzelf nog redden, maar zijzelf verdween in zee. Willard Molenaar, reddingbootschipper op Ameland: “Direct na de melding gebeurde er zoveel tegelijk: de lifeguards van de KNRM vingen het meisje op dat het strand had weten te bereiken, terwijl de reddingboot Maria Hofker (Nes) direct vanaf het strand werd gelanceerd.” Nadien gingen ook de reddingboten van Ameland-Ballumerbocht, Terschelling Paal 8, Schiermonnikoog en Lauwersoog ter plaatse, alsmede veel andere hulpdiensten op het land. De grote reddingboten kamden een zoekgebied uit, terwijl reddingboot Maria Hofker tussen de banken zoekslagen maakte. Dat dit onder de heersende omstandigheden de slechtste plek was om te zijn, bleek al snel. “We kregen de melding dat reddingboot Maria Hofker gekapseisd was”, vertelt Willard. Toen bleek dat de bemanning van de reddingboot in veiligheid was en degene die medische ondersteuning nodig had aan land was, hervatte de zoekactie naar het meisje zich weer. Willard vertelt eerlijk dat de hoop op een goede afloop echter al redelijk snel vervlogen was. “Er stond een flinke branding, hoor. Tel daarbij op de duisternis, de watertemperatuur, de sterke stroming en de beperkte kracht van een tienermeisje en dan weet je eigenlijk al snel hoe laat het is.”

Er werd dagenlang naar het meisje gezocht. Uiteindelijk is zij ver oostelijk van Ameland door een politieboot gevonden. “Onze collega’s van reddingboot Koning Willem I hebben haar uit het water gehaald en boven Ameland aan ons overgedragen. We zijn op open zee naast elkaar gaan liggen en hebben de motoren uit het werk gesteld, waarna reddingboot Koning Willem I de Nederlandse vlag streek en die aan ons overgaf. Wij hingen op onze beurt de vlag halfstok. Het lichaam van het meisje werd overgegeven, waarna wij rustig naar onze ponton zijn gevaren. De waardigheid waarmee dat alles ging, bezorgt mij nog altijd kippenvel. Gek hè?”

Henk, als wijkagent eerste aanspreekpunt voor de familie, vindt dat niet gek. Hij stimuleert Willard juist om trots te zijn op wat zijn bemanning en de Amelander gemeenschap in zijn geheel voor de nabestaanden hebben kunnen doen. Henk: “Op een eiland bel je geen instanties, je belt personen. Wij kennen elkaar hier allemaal en die korte lijnen werken heel fijn.” Volgens Henk heeft het Duitse gezin dat ook zo ervaren. “Ze zijn al terug geweest op het eiland en hebben toen ook even met de reddingboot gevaren. Naast het verdriet was de saamhorigheid voelbaar.” Een weerzien dat volgens Willard ook spannend was voor zijn mannen. “Ik vroeg vlak voor aankomst van de familie wie er iets wilde zeggen. Niemand bleek goed Duits te kunnen. Toen de familie een paar uur later weer vertrok, bleek nagenoeg iedereen ‘ineens’ Duits te spreken. Ze wilden toch allemaal iets zeggen.”