Noodsignalen

Kan zowel in donker als bij daglicht worden gebruikt. Is in het donker wel beter zichtbaar.

Bestaat uit twee delen. Rood stakellicht voor de nacht. Oranje rooksignaal voor de dag. De zichtbaarheid van deze rook is, zeker op een winderige dag, beperkt.

• Noodsignaal voor zowel dag als nacht.
• Uit de hand omhoog te schieten rode flare die via een parachute langzaam daalt. Bij veel wind iets met de wind mee richten. De flare klimt tegen de wind op. Als je tegenwinds richt, kiest het signaal een horizontale koers en zal brandend op aarde terug keren.
• Bereikt een hoogte van ongeveer 300 meter.
• Let op: gevaarlijk bij gebruik in de nabijheid van helikopters.
• Let op: draag leren handschoenen bij afschieten, brandgevaar.

• Elektronisch rood handstakellicht.
• Alternatief voor traditioneel pyrotechnisch noodsignaal rood handstakellicht.

Nadeel: is minder fel.

Nadeel: periodiek vervangen en als gevaarlijk chemisch afval inleveren.

Voordeel: brandt meerdere uren i.p.v. ongeveer een halve minuut.

Voordeel: geen vuur en hitte, veiliger voor persoon en schip.

Voordeel: hergebruik mogelijk, aan het eind van levensduur als recyclebaar afval in te leveren.

• De positiebakens zenden geen noodsein uit, maar zijn bedoeld om het zoeken tijdens noodgevallen makkelijker te maken door een peiling of positie te geven. De positiebakens werken via AIS of via een homingsignaal op de luchtvaart noodfrequentie 121,5MHz. Dit signaal is bedoeld voor je eigen schip, dat het dichtst bij de drenkeling is, en dus het eerst hulp kan bieden. Het AIS-signaal kan ook worden ontvangen door alle schepen in de directe omgeving met AIS. Bakens met alleen 121,5MHz en zonder AIS, kunnen alleen worden uitgepeild door schepen met speciale apparatuur.  Sinds 1 januari 2025 zijn nieuwe positiebakens ook voorzien van DSC (klasse M) waarmee alle schepen in de directe omgeving (2-5 mijl) kunnen worden gealarmeerd. Schepen ontvangen dan een DSC-alarm op hun marifoon met de positie ten tijde van het alarm. Een positiebaken met AIS is een AIS-MOB (klasse M).

• Geeft positie in lengte/breedte coördinaten en maakt dit zichtbaar op kaartplotters.
• Een AIS-MOB zendt 8x per minuut het AIS-MOB alarmsignaal uit, at random. De AIS-MOB kan zelf geen vrij tijdslot reserveren. Er zijn per minuut 4500 tijdslots beschikbaar zodat er meestal een vrij tijdslot in het AIS-systeem is waarmee het AIS-MOB positiebaken zichtbaar wordt voor andere schepen. In hele drukke gebieden kan het echter zijn dat de AIS-MOB geen vrij tijdslot treft, en dus slecht of niet zichtbaar wordt. Denk aan het Rotterdamse havengebied, waar honderden schepen tegelijkertijd uitzenden. Het DSC-signaal van een AIS-MOB klasse M kan daar in de directe omgeving wel worden ontvangen. Daarmee is de positie van activering wel bekend.
• 121,5MHz. geeft een peiling op de radiorichtingzoeker, zoals op de KNRM-reddingboten aanwezig is. Daarmee kan de MOB makkelijk worden gevonden. Op het eigen schip of andere vaartuigen is deze (dure) apparatuur vaak niet aanwezig. Je bent dus afhankelijk van de beperkte groep schepen (en helikopters) met beschikking over deze apparatuur om te worden gevonden/ een uit het zicht geraakte MOB op deze manier te lokaliseren. Hoewel de effectiviteit van het 121,5MHz baken groot is, duurt het langer voor de SAR eenheden bij je zijn, terwijl schepen in de buurt niets kunnen uitrichten. Bij Man-Over-Boord situaties is deze tijd cruciaal.

Een AIS-SART werkt vergelijkbaar met een AIS-MOB, maar is specifiek ontworpen voor het gebruik vanuit reddingsvlotten of schepen in nood.

• Bereik: Ontvangst binnen AIS-dekking, afhankelijk van de nabijheid van scheepvaart.
• Werking: Het zendt continu de GNSS-positie (GPS-coördinaten) uit, zichtbaar op elektronische kaarten als een rood rondje met een liggend kruis, met daarbij het SART-nummer dat begint met 970.

Een radartransponder is een SART die reageert op ontvangen radarpulsen van nabijgelegen schepen of vliegtuigen en zendt een sterk reflecterend signaal terug. Dit wordt zichtbaar op radar als stippen in een lijn in de richting van de SART. Het signaal is echter niet zichtbaar op de in de watersport veel gebruikte broadbandradar. Daardoor kunnen watersporters niet meedoen aan een zoekactie naar een radar-SART. Als een watersporter een radar-SART gebruikt, kan hij wel gevonden worden door (beroeps) schepen met een conventionele 9GHz pulsradar. De radar- SART werkt alleen op 9 GHz. Schepen op ruime zee (buiten het kanaal, scheepvaart scheidingstelsels) hebben meestal hun longrange (S-band) radar aan staan, waardoor ze de SART niet zomaar zien. Mede daardoor niet geschikt als noodsignaal, maar alleen als homing baken).

• Frequentie: 9,2 – 9,5 GHz (X-band radar, ook wel 3 cm-radar genoemd).
• Bereik:
  • Schepen: Afhankelijk van de antennehoogte van de ontvanger en de hoogte van de transponder (minimaal 1m d.m.v. telescoop paaltje of hangend aan de bovenbalk van het reddingsvlot), ongeveer 5 zeemijl.
  • Vliegtuigen: > 30 zeemijl.

• Werking: Het signaal wordt weergegeven als een reeks stippen in een lijn op de radar in de richting van de SART.

Een AIS-MOB-baken wordt geactiveerd wanneer iemand overboord slaat. Het zendt een homing signaal uit via de AIS-frequenties:

• Bereik: ca 2 tot 5 zeemijl, afhankelijk van de antenne hoogte van de ontvanger, en de seastate.
• Werking: Het signaal wordt ontvangen door schepen en reddingsdiensten met een AIS-ontvanger. In de directe omgeving, weergegeven als rondje met kruis erdoor, en 972xxxxxx

Extra functie: Sommige modellen ondersteunen DSC-alarm naar de marifoon van het van het eigen schip (individual distress). Daarmee gaat op het eigen schip het luid hoorbare DSC-alarm van de marifoon af.

Sinds 1 januari 2025 zijn nieuwe positiebakens verplicht voorzien van DSC (klasse M) waarmee alle schepen in de directe omgeving (2-5 mijl) kunnen worden gealarmeerd. Schepen ontvangen dan een DSC-alarm op hun marifoon met de positie ten tijde van het alarm. Een positiebaken met AIS is een AIS-MOB (klasse M). (Nieuwe apparaten zonder DSC-klasse M mogen niet meer op AIS-kanaal 1&2 uitzenden. Deze “private” systemen laten we hier buiten beschouwing omdat alleen de speciale eigen ontvanger kan worden bereikt).

Kenmerken:

• Frequentie: 161,975 MHz & 162,025 MHz (AIS), VHF-kanaal 70 (DSC).
• Bereik: Tot ±5 zeemijl, hoogte antenne v/d ontvanger en seastate.
• Activatie: Automatisch bij opblazen reddingsvest of handmatig.
• Werking: Zendt AIS-bericht uit met GNSS-positie (GPS) en DSC (Digital Selective Calling).
• Extra functie: Alle MOB klasse M-modellen ondersteunen DSC.
• Registratie: Niet verplicht, wel mogelijk in de maritieme (marifoon) registratie bij de RDI als AIS-MOB, er kunnen meerdere AIS-MOB per schip worden geregistreerd.
• Configuratie AIS-MOB via software wel aangeraden (programmeren MMSI eigen schip t.b.v. test) Het nummer van de AIS-MOB zelf blijft 972xxxxxx, er kunnen meerdere AIS-MOB’s per schip worden gebruikt.
• Configuratie plotter: sommige plotters kunnen geprogrammeerd worden, zodat ze het nummer herkennen en een naam koppelen. BELANGRIJK! Sommige plotters geven stilliggende AIS-targets niet weer, ook niet als het een AIS-MOB betreft. Dit kan worden gewijzigd in de instellingen van de plotter, raadpleeg bij twijfel uw leverancier.
• Voordeel DSC-klasse M: naast AIS-positie wordt met DSC direct een hoorbaar noodalarm geactiveerd op marifoons van het eigen schip en nabije schepen. Dit verhoogt de kans op snelle detectie en actie.
• Nadeel DSC-klasse M: vanwege het geringe bereik is er een reële kans dat de Kustwacht dit alarm niet ontvangt. Doe daarom altijd met uw eigen marifoon met zo hoog mogelijk geplaatste antenne ook zelf een noodoproep. Bij Man Over Boord mag u May Day gebruiken. Vermeld (vermoedelijke) tijd en positie van het ongeval, en dat de persoon een AIS-MOB draagt die geactiveerd is. Wacht niet tot u erachter komt dat u het zelf niet redt.
• Voordeel AIS-MOB: kan in het reddingsvest worden geïntegreerd en activeert automatisch bij het opblazen van het vest, ook bij bewusteloosheid.
• Nadeel AIS-MOB: niet geschikt voor solozeilers door het geringe bereik.

Steeds vaker worden AIS-MOB’s en PLB’s  geïntegreerd in reddingsvesten. Onderstaande vergelijking helpt bij het maken van een keuze. De AIS-PLB combineert de voordelen van een PLB én een AIS-MOB in één apparaat.