Historie van KNRM reddingstation Breskens

Het reddingstation Breskens is een niet meer weg te denken schakel binnen de Koninklijke Nederlandse Redding Maatschappij. Tientallen keren per jaar komt het reddingstation in actie, zowel voor de beroeps- als de recreatievaart. Toch ligt er in Breskens nog 'maar' sinds 1940 een reddingboot gestationeerd. De Bressiaanse redders kunnen dus niet bogen op een lange, roemruchte historie, maar zij kunnen met hun acties wel aantonen dat het late oprichten van reddingstation Breskens een goede zaak is geweest.

De oprichting van het reddingstation Breskens was eigenlijk een noodsprong. De reddingboot Maria Carolina Blankenheym lag sinds 1912 op reddingstation Vlissingen gestationeerd, maar omdat deze strategisch gelegen haven in de oorlog een doelwit werd voor militaire acties, besloot het bestuur van de Redding Maatschappij de reddingboot te verplaatsen naar Breskens. Er werden vier bemanningsleden in loondienst genomen, maar toch ging iedereen op dat moment nog uit van een tijdelijke maatregel.

Het reddingwerk werd er in de oorlogsjaren niet eenvoudiger op. De zeemijnen waren voor de redders een extra gevaar en de beperkende maatregelen van de Duitse overheerser legden de redders allerlei onwerkbare situaties op. Niettemin kwamen de Zeeuwse reddingstations regelmatig in actie, met name voor in zee gestorte vliegeniers.
Uiteindelijk eiste de oorlog in Breskens een zware tol. Zware bombardementen door de geallieerden op 11 september 1944 kostten zeker aan tweehonderd mensen het leven. Onder hen zowel de schipper als de machinist van de reddingboot.

Na de bevrijding stond in Nederland alles in het teken van de wederopbouw. Dit gold ook zeker voor het reddingstation Breskens, dat geen contact meer had met het hoofdkantoor van de ZHMRS in Rotterdam en nog slechts over één bemanningslid beschikte….
De veerkracht was echter groot, want toen enkele dagen na de bevrijding een Liberty-schip bij het Mastje in de Wielingen door een torpedo werd getroffen, voer de reddingboot van Breskens met behulp van dorpsgenoten toch uit om redding te brengen. Reddingboot Maria Carolina Blankenheym nam alle 26 bemanningsleden van het gehavende schip aan boord. Het was voor de Bressiaanse redders de eerste grote triomf na een lange tijd van tegenslagen.

Niet veel later besloot de Redding Maatschappij om reddingstation Vlissingen definitief te sluiten en reddingstation Breskens in stand te houden. Tevens werd besloten om reddingboot Maria Carolina Blankenheym te vervangen door een andere reddingboot: De uit Hoek van Holland afkomstige reddingboot President J.V. Wierdsma. Reddingboot Maria Carolina Blankenheym werd overgeplaatst naar het nieuw opgerichte reddingstation Veere.

De naoorlogse jaren verliepen voor het reddingstation in relatieve rust. Daar kwam een abrupt einde aan, toen in de nacht van 31 januari op 1 februari 1953 Nederland werd opgeschrikt door een zware noordwester storm. Metershoge golven beukten op de Nederlandse kust, met een watersnoodramp in zuidwest-Nederland tot gevolg. Met name de Zeeuwse reddingstations waren dagenlang in touw. Reddingboot President J.V. Wierdsma werd bij Hoek van Holland ingezet. Daar redden de Bressiaanders ondermeer acht personen uit een ondergelopen boerderij.

Maar ook op het ruime water bewees de reddingboot haar capaciteiten. Op 15 en 16 december 1962 moest reddingboot President J.V. Wierdsma naar het radiozendschip Uilenspiegel, dat met stormweer in nood verkeerde. Vier bemanningsleden waren voor hun redding afhankelijk van de redders uit Breskens. Na enkele bijzonder moeilijke pogingen slaagden schipper Van den Broecke en zijn bemanning erin de schipbreukelingen van het gestrande schip te redden. De reddingbootbemanning werd voor deze moeilijke en gevaarlijke redding gedecoreerd.

Op 14 februari 1965 werden de redders opnieuw onderscheiden. Dit nadat zij in stormweer 22 zeelieden van de doormidden gebroken vrachtboot Spyros Armenakis hadden gered. Schipper Van den Broecke hierover: “Het krijgen van een medaille is aardig, maar het redden van mensen belangrijker.”

In 1967 werd reddingboot President J.V. Wierdsma vervangen door een nieuw groter type reddingboot met meer motorvermogen en een grotere gereddencapaciteit. Deze nieuwe reddingboot, die de naam Javazee kreeg, werd op 27 februari 1967 door Hare Majesteit Koningin Juliana gedoopt.

Naast de 'all-weather' reddingboot Javazee kreeg reddingstation Breskens in 1973 de beschikking over reddingsvlet Prinses Marijke voor hulpverleningen op de Westerschelde. Dit vlet werd in 1980 weer verkocht, toen bleek dat de komst van een snelle reddingboot in Cadzand de vlet overbodig maakte.

Reddingboot Javazee kwam nog eenmaal groot in het nieuws, toen op 6 maart 1987 ze gealarmeerd werd voor de gekapseisde veerboot Herald of Free Enterprice. De reddingboot zette brancards over op de veerboot, en diverse Bressiaanse opstappers zijn ook zelf op de veerboot overgestapt om passagiers van de verdrinkingsdood te redden. Deze actie heeft onder de redders een onuitwisbare indruk achtergelaten. De bemanning van reddingboot Javazee werd voor deze actie onderscheiden met de zilveren legplaquette van de Redding Maatschappij. Van de Britse premier Thatcher en van de Britse ambassade in Den Haag ontving de bemanning een bedankbrief.

In de jaren die volgden ging de recreatievaart ook het werk van de Bressiaanse redders meer bepalen. Steeds vaker moest reddingboot Javazee voor in problemen geraakte watersporters naar zee. Het reddingwerk kreeg hierdoor een ander karakter, wat vroeg om aanpassing van het materieel.
Die aanpassing kwam er in 1990, want in dat jaar werd reddingboot Javazee vervangen door een snelle Rigid Inflatable Boat (RIB); Reddingboot Prinses Margriet. Deze reddingboot combineerde de uitstekende zeewaardigheid van reddingboot Javazee met een snelheid van 32 knopen (Javazee: 11 knopen). Deze hoge snelheid van reddingboot Prinses Margriet is meerdere malen de beslissende factor gebleken in de strijd om leven en dood.

In 1991 gaat reddingstation Breskens varen onder een 'nieuwe vlag'. In dat jaar fuseren de beide Nederlandse redding maatschappijen. De KNZHRM (Koninklijke Noord- en Zuid-Hollandse Redding Maatschappij), welke alle stations van Scheveningen en daarboven onder zijn hoede had, en de KZHMRS (Koninklijke Zuid-Hollandse Maatschappij tot Redding van Schipbreukelingen), welke de stations onder zijn hoede had van Cadzand tot Ter Heijde, gaan samen en vormen de KNRM (Koninklijke Nederlandse Redding Maatschappij).

Voor het reddingstation op zich veranderd er niet veel. De reddingsacties gaan gewoon door. Zo ook op 2 juni 1992 als de Bressiaanse viskotter BR-45 'Deo Volente' kapseist en reddingboot Prinses Margriet moet uitrukken. De bemanning van de reddingboot Prinses Margriet krijgt voor de redding van een bemanningslid van de viskotter een tevredenheidsbetuiging van het KNRM-bestuur. Dat was overigens niet de enige keer dat de Bressiaanse reddingboot voor de visserij werd gealarmeerd. Deze tak van de beroepsvaart doet nog alle jaren regelmatig een beroep op de redders.

Reddingstation Breskens is zich door de jaren heen blijven ontwikkelen. Na jarenlang te hebben gewerkt vanuit een zeecontainer aan de vissershaven, krijgt het reddingstation de beschikking over een eigen bemanningsverblijf. Op 29 oktober 1999 wordt bemanningsverblijf 'Willem Burger' aan de Middenhavendam geopend. Nog een voorbeeld van de ontwikkeling is de reddingboot waarover het station sinds het jaar 2000 beschikt. Deze boot, die Zeemanshoop werd gedoopt, is van het type 'Arie Visser' en is nog een slag groter dan reddingboot Prinses Margriet, die met de komst van reddingboot Zeemanshoop naar Stellendam verhuisde.

In de nieuwe eeuw blijven het aantal reddingacties voor reddingstation Breskens gestaag toenemen. Een enkele keer komen de Bressiaanse redders nog in het nieuws. Zo ook in 2004 als in de nacht van 19 juli voor de kust van Vlissingen het Noorse opleidings zeilschip Mohawk II wordt overvaren door een viskotter. Alle opvarenden, waaronder 11 kinderen (scouts), worden gered.

De reddingboot van Breskens blijft heden ten dage nog steeds een belangrijke schakel in de veiligheidsketen. In de eerste decennia van de 21 eeuw stijgt het aantal reddingacties zelfs tot recordhoogte, met het jaar 2009 (88 acties) als absoluut record.
Op 5 december 2012 is de reddingboot nog betrokken bij een belangrijke zoekactie op de Noordzee. Na een aanvaring is autocarrier Baltic Ace gezonken. Reddingboot Zeemanshoop vaart uit en beukt in windkracht 8 ruim 2 uur tegen de golven in om de rampplek te bereiken. Het wordt een zware en moeilijke zoekactie tot diep in de nacht. Van de 24 opvarenden worden er 13 gered. 11 mannen komen om het leven.