‘Zonder de KNRM hadden we het niet kunnen navertellen’

Het is een zonnige dag in mei en er staat windkracht 4 tot hooguit 5 als Jaco Baak rond 3 uur ’s middags met zijn Wharram Hinemoa catamaran van 23 voet het IJsselmeer op gaat voor een ontspannen zeiltochtje tussen Lelystad en Urk. Niets wijst er dan nog op dat de KNRM hem 14 uur later na een koude nacht op een duwbak voor de kust van Urk zal redden. 

‘Zonder de KNRM hadden we het niet kunnen navertellen’ Zijn handen werden afgeknepen door de touwen om z’n polsen. Paars aangelopen van de kou. Bewegen was bijna niet meer mogelijk. Hij had geprobeerd om naar de kant te zwemmen, maar door de kou kwam hij niet vooruit. Zijn kitemaatje Gijs was uit het zicht verdwenen. De paniek werd groter en groter. Terwijl zijn kite steeds verder wegdreef, bood alleen zijn plank nog wat houvast. Iggy (16) keek de dood in de ogen. Diederik Gommers, intensivist in het Erasmus MC in Rotterdam en landelijk bekend geworden als lid van het Outbreak Management Team (OMT), is zwaar onder de indruk van het verhaal van Gijs en Iggy. Diederik ging voor het programma Ambassadeur voor 1 dag op pad voor en met de KNRM. In zijn jeugd leerde hij zeilen en nog steeds vindt hij ontspanning op het water. ‘Dan kan ik alles loslaten. Maar ik weet ook dat het in een oogwenk kan misgaan. En dan is er de KNRM.’ De Koninklijke Nederlandse Redding Maatschappij stond centraal in de aflevering die werd uitgezonden op RTL4.

Een leven buiten de KNRM

Op station Marken bereidt Diederik zich voor op zijn dag bij de KNRM. Daar worden de voorbereidingen getroffen voor een oefening en Diederik mag mee aan boord. Hij ontmoet een gedreven team vrijwilligers dat zich met hart en ziel inzet om het leven van anderen te redden. Helemaal belangeloos. Mannen en vrouwen met gezinnen, drukke banen, hobby’s en vrienden. Vaak met een heel verschillende achtergrond. In hun vaak spaarzame vrije tijd zetten ze zich in voor de veiligheid van anderen op zee. Als de pieper die ze 24/7 bij zich dragen afgaat, laten ze alles uit hun handen vallen om het water op te gaan. Maatschappelijke posities, leeftijd en afkomst zijn totaal onbelangrijk bij de KNRM. Hier is iedereen gelijk en streven alle vrijwilligers hetzelfde doel na: het redden van levens. ‘Ik ben al jaren vrijwilliger bij de KNRM en doe dit met hart en ziel. Het is af en toe behoorlijk pittig wat je meemaakt, maar wat is er mooier dan dat je een leven kunt redden? Daar doen we het voor’, vertelt een van de opstappers aan Diederik.

Op een mooie winterdag…

Het is december. Er staat een stevig briesje en het kwik blijft hangen op 2 graden Celsius. De vrienden Gijs (18) en Iggy (16) zijn fervente kitesurfers. Beiden kiten al een jaar of vijf. Ondanks de kou zijn de omstandigheden onweerstaanbaar en dus gaan de jongens het water op. Vastbesloten om het vlakke water van de Gouwzee te doorkruisen. Maar dan verandert het weer. De wind valt weg en de kite van Iggy valt uit de lucht. Uit alle macht probeert hij zijn vlieger weer omhoog te krijgen, maar hij raakt hopeloos verstrikt in de touwen van zijn kite. Gijs schiet hem te hulp. Hij ziet geen andere mogelijkheid om Iggy te bevrijden dan alle lijnen die strak om het lijf zitten van zijn maat, door te snijden. Binnen enkele minuten is de kite weggedreven. Door de hulpactie komt Gijs ook zelf in moeilijkheden. Terwijl Iggy het steeds kouder krijgt en probeert naar de kant te zwemmen, houdt Gijs het hoofd koel. Als hij wegdrijft van Iggy, raakt die behoorlijk in paniek. Zijn door de touwen afgeknepen handen lopen paars aan en de kou maakt zwemmen onmogelijk. Het ziet er niet goed uit voor de jongens.

Alarm vanaf de kant

Als de nood het hoogst is…. is de KNRM nabij! Op de kant wordt vriend Liam, die in de auto is achtergebleven, behoorlijk ongerust. Hij slaat alarm. Het gewaarschuwde Kustwachtcentrum alarmeert onmiddellijk de redders van KNRM-station Marken. Een prio 1-melding, dus alle hens aan dek. Zes minuten na de melding koersen de reddingboten Hendrik Jacob en Frans Verkade richting het gebied waar de kitesurfers zich waarschijnlijk bevinden. De eerste kite wordt snel aangetroffen. Zonder surfer. De redders aan boord blijven rustig, maar de spanning neemt toe. Waar is de jonge watersporter? De Frans Verkade vaart verder in de richting waaruit de kite kwam en treft de jonge Iggy aan. Volledig verkleumd. Inmiddels ligt hij al zo’n 45 minuten in het water. Snel wordt hij aan boord gehesen. Ondertussen treft de bemanning van de Hendrik Jacob de tweede kitesurfer aan. Die heeft een dik pak aan en maakt het naar omstandigheden redelijk goed. Snel koersen de reddingboten terug naar het boothuis, waar medische assistentie klaarstaat. Gelukkig heeft dit avontuur een goede afloop.

Waarom ging het mis?  

Diederik is heel benieuwd hoe de KNRM-vrijwilligers de reddingsactie hebben ervaren. ‘Hoe was die dag voor jou?’, vraagt hij redder Dennis, die al jaren actief is bij de reddingmaatschappij. Hij herinnert zich de bewuste dag nog goed: ‘Het was grauw en koud met een hard, aflandige wind. Het ging mis, omdat die jongens in hun enthousiasme het weer verkeerd hebben ingeschat. We waren maar net op tijd.’ Diederik rilt bij de gedachte dat het voor de jongelingen ook heel anders had kunnen aflopen. ‘Als vader van drie kinderen wil je daar verder niet aan denken…’   

In levensgevaar

Jaarlijks komt de KNRM zo’n 2500 keer in actie en worden ongeveer 4000 mensen geholpen. In zo’n tien procent van de gevallen waren mensen in direct levensgevaar. Zo’n vierhonderd mensen hadden hun hachelijke avontuur niet kunnen navertellen als de KNRM hen niet te hulp was geschoten. In nog eens zo’n 20 tot 30 procent van de gevallen konden redders van de KNRM voorkomen dat de geredden door veranderende weersomstandigheden of stroming in een levensgevaarlijke situatie terecht zouden komen. Gelukkig kwam voor Gijs en Iggy de hulp van de KNRM op tijd.

En actie!

Onder de indruk van alle verhalen is het tijd voor Diederik om zelf in actie te komen. De oefening gaat beginnen en de vrijwilligers stappen samen met Diederik aan boord voor een oefening op het water. Kom jij ook in actie? Steun de KNRM en word donateur. Alleen met jouw hulp kan de KNRM levens redden.